Di chúc viết vào không khí

Nguyễn Thị Từ Huy

Mười năm thiếu những câu đùa và thiếu đôi tay chưa lúc nào thôi gầy của ba. Mười năm vạch một lằn ranh dài và sâu giữa hai hiện thực : có ba và không ba.

Có thể không hẳn vậy. Ba dường như chưa bao giờ rời xa nơi đây. Trên con đường quanh co và nhiều trở ngại này, mỗi khi chân muốn dừng lại thì ba liền ở đó để nói rằng : “ Cứ tiếp tục đi, có ba đang ở đây ”. Ba vẫn ở đây, và chưa lúc nào thôi ở đây.

Ba ở đây, nằm yên lặng từ mười năm nay. Yên lặng dưới cỏ, dưới mặt trời, giữa bốn bề núi bao bọc, bên cạnh những người thân và những người nông dân, những gì từng làm nên cuộc đời ba.

Khi tôi ra đi, và khi tôi trở về, giữa ngổn ngang vô số những mảnh tan nát của lòng tin đổ vỡ, giọng nói của ba đã xuyên qua mọi tầng ký ức, để củng cố một tâm niệm : Kể cả khi không còn ai để tin nữa thì vẫn còn một người ta có thể tin, đó là chính ta.  Kể cả khi không ai tin ta nữa, thì còn một người vẫn tin ta, đó là chính ta. Ai tin vào chính mình thì (mới có thể) tin vào người khác. Cuộc sống sẽ luôn là sự chằng chéo giữa thất vọng và hy vọng, tin tưởng và nghi ngờ... Nhưng luôn có một người và hơn một người trên đời này để đặt lòng tin : chính mình và những ai đó cũng như mình.

Các nhà văn đã nói cho chúng ta rất nhiều điều về lòng tin. Cái khó của lòng tin là ở chỗ, một nhà văn như Victor Hugo không chỉ tin vào các bậc á thánh như cha Myriel, mà ông còn tin vào những kẻ tù tội như Jean Valjean hay những cảnh sát tưởng chừng như trong đầu không có gì khác ngoài ý thức nghĩa vụ như Javert. Trao lòng tin cho những người được xem là cùng chí hướng thì không khó, khó khăn chính là làm sao để có thể tin cả những người bị cho là kẻ thù, mà vẫn không phải ngây thơ hay ảo tưởng một cách khờ dại.

Ba đã sống như một người cả tin, tin ở đời như một cái gì rất bình thường. Nhưng ba cũng đã từ chối tin vào những gì bị áp đặt thành tín điều cho cả dân tộc. Ba từ chối tin những tín điều áp đặt đó, ngay từ thời điểm mà xung quanh ba người ta còn tin chúng một cách chân thành. Vậy sự cả tin nơi ba không phải xuất phát từ sự ngây thơ. Ba hẳn phải có lý của mình để không đánh mất niềm tin vào con người và vào đời sống. Cái lý đó là gì ? Ba đã mang theo câu trả lời xuống dưới cỏ. Nhưng có thể đoán rằng, ba có thể tin ở người, bởi vì ba đã luôn tin vào chính bản thân ba. Ba vẫn luôn ở đây, từ mười năm nay, để, từ dưới đáy mộ, vẫn tiếp tục làm cái neo giúp neo giữ lòng tin giữa những cơn xoáy lốc cuồng loạn đập tan tành mọi thứ.

Di chúc mà ba để lại chỉ vỏn vẹn có hai chữ : “ Tin tưởng ”. Đó là hai chữ cuối cùng mà ba, trong tư cách một nhà văn, đã dùng âm thanh của miệng để viết vào không khí. Dù viết vào không khí thì hai chữ đó cũng không tan biến trong không khí. Hai chữ này là cả một gia tài đủ để trang trải mọi nợ nần vào những lúc khốn khó nhất, và đủ để chuẩn bị hành lý cho chuyến đi dài để tới cuộc hẹn với ba nơi cuối đường đời, dưới cỏ và dưới mặt trời…

Nguyễn Thị Từ Huy