thanh thảo

NHÀ THƠ DU TỬ LÊ
ĐÃ THEO “MẸ VỀ BIỂN ĐÔNG”

Tôi đã thảng thốt khi nghe tin Du Tử Lê qua đời, từ cú điện thoại một người bạn làm thơ và làm báo.

Dù biết anh đã phải chống chọi với căn bệnh ung thư hiểm nghèo qua nhiều năm, nhưng theo dõi những bài viết, những sáng tác mới của anh, tôi nghĩ Du Tử Lê vẫn còn nhiều năng lượng sống.

Tôi yêu quí thơ Du Tử Lê từ khi chưa gặp anh. Năm 2003, khi sang Pháp, tôi đã đọc trường ca Mẹ về biển Đông của Du Tử Lê ở nhà một người bạn tại quận 5 Paris. Tôi đã khóc. Trường ca ấy viết về cái chết, về đám tang của mẹ Du Tử Lê trên đất Mỹ, nó như một “Khúc tưởng niệm” về người mẹ Việt yêu kính của mình, nhưng trào lên trên mỗi dòng thơ là niềm ước mong đau nhói của người mẹ già, mong khi chết nơi đất khách quê người, linh hồn mình được về lại quê nhà, về lại Tổ quốc Việt Nam.

Và bây giờ tới lượt đứa con hiếu thảo – nhà thơ Du Tử Lê – cũng đã theo “Mẹ về biển Đông”, trong chuyến đi cuối cùng một đời người.

Thơ Du Tử Lê rất nặng tình. Anh có lẽ là một trong những nhà thơ nặng tình nhất mà tôi biết. Vì tôi cũng là người sống lụy tình, nên chúng tôi từ khi chưa gặp nhau đã đọc được cái tình của nhau. Là một trong số ít nhà thơ Việt nổi tiếng nhất ở Mỹ, dĩ nhiên, trước đó đã nổi tiếng ở Việt Nam, nhưng thơ Du Tử Lê vừa giản dị vừa thuần Việt. Thì chúng ta là người Việt, làm thơ bằng tiếng mẹ đẻ, thì ngôn ngữ mà chúng ta gần gũi nhất, thân quí nhất chỉ có thể là ngôn ngữ Việt. Tôi biết, sức lan tỏa lớn của thơ Du Tử Lê từ hơn nửa thế kỷ nay bắt nguồn từ chính cái tình sâu nặng, từ ngôn ngữ thơ đầy xao xuyến, đầy quyến luyến của anh với những con người, những miền quê thân yêu nhất. Thơ đó đích thực là tiếng lòng của Du Tử Lê, nó thuyết phục chúng ta vì sự chân thành, vì cái tình sâu nặng của một người sống lành hiền và nhẹ nhàng.

Nhiều năm nay, dù bệnh tật, Du Tử Lê vẫn thường xuyên về thăm Việt Nam, thăm những nơi đã gắn bó với anh trong nhiều năm tháng đời người. Nếu Du Tử Lê đã từng thổ lộ rất thật lòng “Văn chương đã cứu rỗi tôi trong những ngày luân lạc”, thì chính thơ anh đã cứu anh khỏi những giờ phút đau buồn nhất, khi anh phải sống xa đất nước mình. Trong trường ca “Mẹ về biển Đông” Du Tử Lê đã viết :

(biển Đông tiễn mẹ tôi đi
liệu có đón bà về, cửa cũ ?
cửa nghìn năm xanh một lũy tre)
tôi nghĩ
không một bà mẹ Việt Nam nào
muốn chết ngoài đất nước”

Vâng, và tôi hiểu, không một nhà thơ Việt đích thực nào lại không yêu thương đến cháy ruột đất nước mình, quê hương mình.

Năm 2018, Hội nhà văn Việt Nam cùng NXB Hội nhà văn đã in và phát hành trường ca Mẹ về biển Đông của Du Tử Lê. 

Tôi tin, linh hồn nhà thơ Du Tử Lê sẽ cùng linh hồn mẹ mình về biển Đông, về lại Việt Nam yêu thương.

Xin vĩnh biệt anh.

Thanh Thảo