Bạn đọc và Diễn Đàn

Đồng thanh hay đồng khí?

Tôi sang Anh làm việc một năm, nên xin ghi tên mua báo. Tôi được đọc Diễn Đàn (một bộ Diễn Đàn nhàu nát vì qua nhiều người đọc) khi ghé qua Nga trên đường sang đây. Những anh em tôi quen ở Mat-xcơ-va đều là những trí thức đang sống trong tâm trạng bị gạt ra bên lìa cuộc đời. Họ chăm chú theo dõi và rất tâm đắc với Diễn Đàn.

Nguyễn T. H. (London, Anh)

Thiện tai! Thiện tai!

Diễn Đàn số 25 (12.93) “vượt chỉ tiêu”: có đến hai trang thơ! Cảm ơn người chọn thơ, và cả người gõ máy.

Về thơ, bài Trừ đi – ngoài việc “nó” là chứng từ cần lưu trữ / phổ biến – có lẽ là loại thơ khó nhớ, khó gây cảm khoái cho số đông bạn yêu thơ (tác giả, khi viết, hẳn không có chủ tâm làm vui, làm duyên... ) Còn nói rằng khi đọc lên mà linh cảm “ dễ nhận ra phong cách Chế Lan Viên” có lẽ chỉ là chuyện nói cho vui.

Trừ đi , và nói rộng ra, những trái khoáy khác, dù không nói lên, không trình làng, bá tánh vẫn biết, vẫn nghe thấy bình nhật; cho nên chẳng có gì thành chuyện. Nhưng nghe đâu nó “bỗng thành chuyện”. Điều này nữ sĩ Vũ Thị Thường rất ư có lý. Biết sao!

Còn về bài Trái tim buốt nhức – với điệp ý (chủ tâm) và lối cấu tứ tương phản – rất dung dị, rất thục nữ: thật đáng yêu (hay đáng thương?).

Khoảng trống ngoài sân khấu: ồ! câu kết, câu thơ-văn-xuôi nghe rất ngây thơ, bình dị nhưng có cái sức nặng của một quả tạ. Thiện tai! Thiện tai!

H.M.T. (Paris, Pháp)

* Bỏ công chọn thơ, đánh máy và làm “mi” mất công đấy, nhưng đọc thư anh, thấy cùng bõ công. Còn nói nhận ra phong cách Chế Lan Viên trong bài Trừ đi, là nói phong cách luồng thơ “ trí tuệ” từ cuối những năm 1960, và lối nói hơi cường điệu bao giờ cũng cần... trừ đi một phần.

Giá đặc biệt

Tôi không may, vừa gia nhập quân đội 3 triệu người thất nghiệp. Thư nhắc trả tiền báo năm mới của Diễn Đàn đến nhà giữa lúc tài chính gay go. Đọc báo Diễn Đàn cũng chẳng vui gì, mà ngừng đọc Diễn Đàn lại càng buồn hơn. Nên tôi bàn với bà xã, xin đề nghị một giải pháp nửa vời như sau: tôi xin gửi kèm đây ngân phiếu 125F để mua nửa năm báo. 6 tháng nữa, hy vọng tình hình sáng sủa hơn, sẽ xin trả nốt. Còn nếu như... thì hạ hồi phân giải. Mong quý anh chị thông cảm.

P.B. ( Paris, Pháp)

* Đọc thư anh, cả bọn lặng người. Xin anh chị, cũng như tất cả các bạn đồng cảnh, coi 125F là giá báo một năm dành cho các bạn đang mất việc. Chúc anh chị nhiều nghị lực và may mắn.

Diễn Đàn chuyển hướng?

Tôi thấy gần đây, Diễn Đàn đã quan tâm tới các hoạt động xã hội, y tế... giúp đồng bào trong nước. Chuyển hướng như vậy tôi rất hoan hô. Ý kiến của Diễn Đàn về chính trị rất hay, cho dù không phù hợp mặt này mặt kia với tình hình thực tế, thì cũng toát ra nhiệt tâm và tinh thần dân chủ (tuy lời văn đôi khi cũng hơi ác đấy). Nhưng bây giờ người ta về nước ngày càng đông, thăm nhà, du lịch, làm ăn buôn bán, làm việc thiện, hợp tác..., nếu Diễn Đàn cứ toàn nói chính trị, không phải độc giả không thấy đúng, nhưng không khỏi sinh ra một khoảng cách giữa tờ báo và người đọc. Nếu Diễn Đàn rơi vào cảnh thuyết pháp giữa sa mạc, thì rất đáng tiếc!

B. Tâm (Montrouge, Pháp)

* Cảm ơn các nhận xét tinh tế và ý kiến sâu sắc của chị (anh?). Đúng là nhìn bề ngoài, Diễn Đàn có chuyển hướng như chị quan sát. Nhưng cũng xin nói thật:

1) Chúng tôi từ trước đến nay, ủng hộ mọi hoạt động hợp tác về các mặt kinh tế, văn hoá, giáo dục, y tế, xã hội... ở Việt Nam. Bản thân mỗi người chúng tôi ít nhiều đều tham gia những phương án như vậy, bằng cách này hay cách khác (tài chính, về nước, môi giới, tư vấn...)

2) Trong hai năm đầu, quan hệ giữa Diễn Đàn với bộ máy nhà nước rất căng. Ngày nay, tuy tình hình chẳng tốt đẹp gì, báo gửi về vẫn không đến đúng địa chỉ, nhưng một bộ phận chính quyền cũng đã tỏ thái độ thức thời. Cho nên trước đây, chúng tôi tránh nói tới các hoạt động của các hội đoàn, vì không muốn các hội đoàn ấy bị chụp mũ và gặp khó khăn trong công việc, biên tập viên Diễn Đàn tham gia vào các phương án đều tham gia một cách kín đáo. Chúng tôi vẫn hay đùa với các hội đoàn bằng cách doạ họ là... Diễn Đàn sẽ nói tốt về họ. Bây giờ, một vài mặt đã được bình thường hoá, chúng tôi từng bước làm một công việc thông tin bình thường, tất nhiên với sự đồng ý của các cá nhân và hội đoàn ấy.

Im lặng nhiều khi là vàng, lời nói cũng thế, phải không chị!