Hai năm chiến tranh ở Ukraine

Amelia Nierenberg và Daniel E. Slotnik

Ngày 24.2.2022 Nga xâm lăng Ukraine. Hai năm sau, chiến tranh ở trong giai đoạn không ngã ngũ.

Trong năm đầu chiến tranh, Ukraine đã vượt mức chờ đợi của nhiều người trên thế giới khi vẫn tồn tại rồi đẩy lui được quân Nga. Nhưng năm thứ nhì chủ yếu là những cuộc đụng độ tàn khốc, không bên nào giành được bước tiến đột phá trên chiến trường.

Chiến tranh bước vào năm thứ ba với Ukraine ở thế phòng thủ và phải gắng gượng giữ chiến tuyến trước một địch thủ nhiều quân và nhiều hoả lực hơn, như trong những ngày đầu cùa cuộc chiến.

Để hiểu tình hình cuộc chiến hiện nay thế nào vàsẽ ra sao, tôi đã trao đổi với Marc Santora, anh ở Kyiv và đã đưa tin về cuộc chiến từ những ngày đầu.

Amelia : Nga vừa chiếm Avdiivka, một chiến thắng có tính biểu tượng lớn. Như vậy có nghĩa là Nga đang ở trên đà thắng ?

Marc : Mùa đông này có lẽ là giai đoạn gay go nhất của Ukraine từ sau những tuần lễ đầu của cuộc chiến. Và bước vào năm thứ ba, rõ ràng là lợi thế đang nghiêng hẳn về phía Nga.

Nga biết đây là lúc Ukraine lâm vào thế yếu. Vì hai lý do chính.

Đầu tiên : viện trợ quân sự của Mỹ đã ngưng từ nhiều tháng nay và chưa biết bao giờ mới có lại. Khi tôi đi thăm mặt trận, câu cửa miệng của bất cứ chỉ huy trưởng nào là thiếu đạn dược, thiếu nguồn lực.

Sau đó : nhân lực. Càng ít đạn dược, con số thương vong càng cao trong mỗi trận đánh. Trong khi Ukraine đã rất khó khăn để bổ sung hàng ngũ binh lính bị tiêu hao sau hai năm chiến đấu.

Cảm tưởng của anh thế nào về tâm trạng chung – ở mặt trận và ở Kyiv ?

Có cảm giác một sự kiệt lực rất rõ rệt.

Các binh sĩ vẫn rất kiên quyết. Nhưng họ kiệt sức. Nhiều người đã không được nghỉ phép từ nhiều tháng trời. Không được gặp gia đình. Còn đối với thường dân, đo lường thế nào sự kiệt lực?  Qua tiếng còi báo động mỗi ngày, chẳng hạn. Tính ra đã có từ 3000 đến 5000 giờ có báo động. Tức là tương đương với sống 4 tháng trong một hầm trú ẩn. Một điều khó mà hiểu và chấp nhận được.

Chính quyền không công bố các con số tử vong, nhưng ngày nào cũng có đám tang. Tất cả mọi người ở đây đều có người quen đã chết trận hoặc là thương binh. Một đất nước đắm chìm trong tang tóc. Song điều đáng nêu lên là theo các thăm dò dư luận gần đây, 90 phần trăm tin là Ukraine sẽ thắng, nếu vẫn được các đồng minh hỗ trợ.

Suy nghĩ của anh về tương lai cuộc chiến có thay đổi gì trong những tuần lễ hoặc tháng gần đây ?

Cuộc chiến sẽ kéo dài và chắc sẽ chỉ càng tàn khốc hơn nữa. Và tôi không nghĩ là mọi người thật sự mường tượng được tình hình sẽ ra sao nếu Ukraine bại trận.

Ukraine thua trận không có nghĩa sẽ chỉ là một cuộc thay đổi chính quyền. Nếu Ukraine thật sự thua trận có nghĩa là quí vị sẽ thấy biển máu, sẽ có thêm một đại khủng hoảng di dân, quí vị sẽ có nước Nga ở ngưỡng cửa các nước NATO, và táo tợn hơn. Hậu quả sẽ khổng lồ.

Đa số các nhà phân tích quân sự nghĩ rằng nếu giữ vững được chiến tuyến và củng cố đội ngũ trong năm nay, Ukraine có thể ở thế mạnh hơn để tấn công. Cho nên có lẽ không phải sang năm mà năm sau nữa sẽ là năm quyết định. Nhưng chiến tranh là cái gì hoàn toàn không thể dự đoán.

Đỗ Tuyết Khanh dịch từ nguyên tác tiếng Anh

NGUỒN : The New York Times, 23.2.2024