Học phí, một đề xuất khá kinh hoàng
Một tính toán
và đề xuất
về chi phí giáo dục khá
kinh hoàng
của Bộ Giáo dục
Vũ Quang Việt
Bài báo "Học phí sẽ tăng từ 4 đến 10 lần" trên mạng Tuổi Trẻ ngày 9/11/2006 (http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=171496&ChannelID=13) không đưa ra phương pháp tính chi phí bình quân một học sinh các cấp của Bộ Giáo dục do đó người đọc khó hình dung sự tin cậy hay tính hợp lý của những con số mà Bộ Giáo dục đưa ra. Bình luận ngắn sau đây dựa trên bảng tính toán kèm theo có mục đích giúp độc giả hình dung những vấn đề nằm đằng sau các con số.
Bảng
1: Chi phí
đề xuất của Bộ Giáo dục cho giáo dục
|
Chi phí năm cho một học sinh, triệu đồng | Học phí dự tính thu | Học phí/chi phí | Số học sinh năm 2005-2006 | Chi phí thu trong năm, triệu đồng |
Mầm non | 3,8 | 0,898 | 24 % | 3.024.662 | 11.493.716 |
Phổ thông | |
|
|
16.757.129 | |
Tiểu
học
|
2,5 | 0,558 | 22 % | 7.321.739 | 18.304.348 |
Trung
học cơ sở
|
2,8 | 0,898 | 32 % | 6.458.518 | 18.083.850 |
Trung
học phổ thông
|
4 | 1,51 | 38 % | 2.976.872 | 11.907.488 |
Trung cấp chuyên nghiệp | 6,8 | 3,71 | 55 % | 500.252 | 3.401.714 |
Đại học, cao đẳng | |
|
|
1.363.167 | |
Cao
đẳng
|
10,4 | 5,4 | 52 % | 346.891 | 3.607.666 |
Đại
học
|
12,8 | 7,8 | 61 % | 1.016.276 | 13.008.333 |
Thạc
sĩ
|
14 | 11,5 | 82 % | |
|
Tiến
sĩ
|
17 | 12,5 | 74 % | |
|
Dạy nghề | 8 | 5,5 | 69 % | |
? |
Trung tâm giáo dục thường xuyên | 1,5 | ? | |
649.271 | ? |
|
|
|
|
|
|
Tổng | |
|
|
22.294.481 | 79.807.114 |
Nguồn: Học
phí sẽ tăng từ 4 đến 10 lần, bài
đã
dẫn và www.edu.net.vn
(số học sinh)
Dựa vào chi phí bình quân một học sinh và số học sinh hiện nay trên mạng của Bộ giáo dục. ta có thể tính được gần như toàn bộ chi phí cho hệ thống giáo dục của Việt Nam. Nói gần như toàn bộ vì chưa kể chi phí cho học sinh học nghề và học ở các trung tâm giáo dục thường xuyên.
Toàn
bộ chi phí
này lên tới 79.807 tỷ đồng. Nếu so với GDP
của Việt Nam năm 2005 là 837.858 tỷ đồng thì
chi phí giáo dục lên tới hơn 9.5%. Con
số
này cao hơn khoảng 16% con số tác giả ước
tính trước đây. bao gồm chi từ ngân
sách
và các khoản mà phụ huynh phải
đóng
góp thêm năm 2005. để phân
tích về
chi phí trong nền giáo dục Việt Nam (Coi Chi
tiêu
trong giáo dục: những con số giật mình:
www.vnn.vn/giaoduc/
và bảng 2 rút từ bài phân
tích
trên).
Với
ước tính
trước đây của tác giả. chi phí của nền
giáo dục Việt Nam lên tới 8.3% GDP. Bây
giờ.
bản đề xuất cuả Bộ đưa con số này lên tới
9.5% GDP. Tỷ lệ chi cho giáo dục như vậy cao hơn hẳn
bất cứ một nền kinh tế nào trên toàn
cầu.
Đặt ưu tiên cho giáo dục là cần thiết. nhưng chi phí mà Bộ Giáo đề xuất và có thể phản ánh chi phí hiện nay không nói lên ưu tiên này mà thật ra chỉ nói lên tình trạng thu chi bừa bãi và thiếu hiệu quả của nền giáo dục hiện nay của Việt Nam.
Bảng 2. Số liệu so sánh chi phí giáo dục ở Việt Nam và các nước
|
Việt Nam | Mỹ | Pháp | Nhật | Hàn Quốc | OCDE |
Chi phí cho giáo dục/GDP (%) | 8,3 | 7,2 | 6,1 | 4,7 | 7,1 | 6,1 |
Từ ngân sách | 5,0 | 5,3 | 5,7 | 3,5 | 4,2 | 4,9 |
Từ dân và các nguồn khác | 3,3 | 1,9 | 0,4 | 1,2 | 2,9 | 1,2 |
|
|
|
|
|
|
|
Tỷ lệ chi phí cho giáo dục (%) | |
|
|
|
|
|
Từ ngân sách | 60 | 74 | 93 | 74 | 59 | 80 |
Từ dân và các nguồn khác | 40 | 26 | 7 | 26 | 41 | 20 |
Nguồn: Số liệu VN là cho năm 2005 do tác giả tính. Số liệu các nước khác là cho năm 2002 từ OECD : Education at a Glance 2005.
Vũ Quang Việt
Đôi lời viết thêm
Một nhận xét nhỏ : nước Pháp đã cưỡng bức giáo dục cấp tiểu học từ năm 1794, cách đây 212 năm. Nói cưỡng bách giáo dục tức là không thể nói chuyện học phí, mà còn phải nói chuyện trợ cấp cho các gia đình nghèo để có thể cho con đi học. Bây giờ nhà nước XÃ HỘI HOÁ CHỦ NGHĨA Việt Nam lại đòi học phí cấp tiểu học ư !!! nghe muốn khóc.
Hiến Pháp VN hiện nay cũng viết "... Học tập là quyền và nghĩa vụ của công dân. Bậc tiểu học là bắt buộc, không phải trả học phí. ... " (Điều 59). Đoạn nói về việc thu chi phí bậc tiểu học hiển nhiên do những "cán bộ quản lý" vừa ngu dốt vừa bất chấp luật lệ của bộ GD-ĐT viết ra. Nhưng liệu bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân, và trên ông, thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, có thể sổ toẹt nó, bắt bộ máy phải tôn trọng Hiến pháp ? Làm được điều đó, vị thế của cả hai ông sẽ tăng lên đáng kể trong lòng dân, và khi đó người ta mới có thể tin rằng đã bắt đầu có một cố gắng suy nghĩ thực sự nghiêm chỉnh về cải cách giáo dục trong bộ máy lãnh đạo.
Người đánh máy
Các thao tác trên Tài liệu