4 mai 1940, dernier embarquement des "travailleurs indochinois" pour la métropole

Les "travailleurs indochinois",
forçats déracinés de la guerre

Liêm Khê LUGUERN

LTS – Tuần báo L'HUMANITÉ Dimanche số 708 – tuần lễ từ 14 đến 19.5.2020 đã đăng bài (tựa đề của toà soạn) của nhà sử học Liêm Khê Luguern. Cách đây 80 năm, chuyến tàu cuối cùng rời cảng Sàu Gòn, chở 924 thanh niên Việt Nam sang Pháp. Tổng cộng khoảng 20 000 "lính thợ Đông Dương" đã sang Pháp để phục vụ cho những "nỗ lực chiến tranh" của "mẫu quốc" trong Thế chiến lần thứ nhì (kế hoạch Mandel - bộ trưởng Bộ Thuộc địa – dự trù trưng dụng 300 000 người dân thuộc địa, trong đó 100 000 người Đông Dương, chủ yếu là Việt Nam). Tàu "Mui Nam" vừa cặp bến Marseille thì hai tuần sau, nước Pháp bại trận. 4 500 đã được đưa về nước năm 1941. Số còn lại trở thành "lính thợ" (ONS), làm việc trong những xưởng công binh, lâm trường, ruộng muối và ruộng lúa (ở Camargue). 7% chết trong thời lý chiến tranh (tỉ lệ thương vong thường dân Pháp trong thời kỳ này là 0,8%). 1946, "lính thợ" trở thành chủ lực của phong trào Việt kiều taih Pháp. Đứng trước "nguy cơ" đó, từ 1946 đến 1952, chính quyền Pháp đã đưa về nước phần lớn, chỉ còn lại khoảng 1000 người ở lại, lập nghiệp hoặc/và lập gia đình tại Pháp.

Dưới đây là bản chụp toàn văn 6 trang bài báo. Diễn Đàn cảm ơn tác giả Liêm Khê Luguern.